Tiêm chủng có thể giúp loại trừ viêm gan B vào năm 2030?
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã đưa ra một kế hoạch toàn cầu về loại trừ viêm gan B vào năm 2030. Bao gồm các mục tiêu tăng cường miễn dịch cho trẻ em và bà mẹ cũng như cải thiện việc tầm soát và điều trị.
Viêm gan B là mối đe dọa toàn cầu
Viêm gan B ( HBV) là một bệnh nhiễm trùng gan rất nghiêm trọng và là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới do khả năng lây truyền cao, ảnh hưởng mạn tính đến sức khỏe.
Theo số liệu từ năm 2019, khoảng 296 triệu người trên toàn cầu nhiễm HBV mãn tính, dẫn đến khoảng 820.000 ca tử vong. Tuy nhiên, việc kiểm soát sự lây nhiễm HBV không phải là ưu tiên ở nhiều quốc gia. Cách an toàn và hiệu quả nhất để ngăn ngừa lây nhiễm virus viêm gan B là thông qua tiêm phòng kịp thời vắc-xin viêm gan B.
Kế hoạch toàn cầu loại trừ viêm gan B
Trước gánh nặng toàn cầu của sự lây nhiễm HBV, WHO đã đưa ra kế hoạch toàn cầu nhằm loại trừ HBV vào năm 2030. Kế hoạch này bao gồm các mục tiêu tăng cường miễn dịch cho trẻ em, bà mẹ cũng như cải thiện việc tầm soát và điều trị. Nếu thực hiện nghiêm túc, các bước này sẽ đạt được 90% tỷ lệ tiêm chủng hằng năm và giảm 90% tỷ lệ nhiễm HBV vào năm 2030.
Một nghiên cứu đánh giá gần đây cho thấy chương trình tiêm chủng HBV của Trung Quốc đã cải thiện đáng kể dịch virus viêm gan B sau 30 năm thực hiện. Để đánh giá chương trình tiêm chủng, các nhà điều tra đã xây dựng mô hình dị ứng - phơi nhiễm - phục hồi (SEIR) và mô hình cây quyết định Markov để ước tính dịch bệnh ở Trung Quốc. Thông qua kế hoạch ngăn chặn của Trung Quốc, không chỉ có thể thúc đẩy hơn nữa việc loại bỏ HBV, mà còn có thể cung cấp những kinh nghiệm thực hiện cho các quốc gia tương tự.
Dựa trên những phát hiện này, chương trình tiêm chủng VGB đã có tác động tích cực đáng kể đến việc kiểm soát dịch, cả về hiệu quả và kinh tế. Từ đó đánh giá tính khả thi của các mục tiêu vào năm 2030 của WHO, gợi ý về kế hoạch tập trung vào việc khám phá các chiến lược để cải thiện phạm vi chẩn đoán và điều trị nhằm giảm số ca tử vong liên quan đến HBV.
Tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm vi rút viêm gan B ở nước ta khá cao, chiếm khoảng 10-20% dân số. Một số nghiệm cứu cho thấy tỷ lệ mang vi rút viêm gan B ở phụ nữ có thai là khoảng 10%. Việc điều trị bệnh viêm gan B cũng rất tốn kém.
WHO khuyến cáo mọi trẻ em cần được tiêm phòng vắc xin viêm gan B sơ sinh trong 24h đầu sau sinh đây là cách tốt nhất để phòng lây truyền vi rút viêm gan B từ mẹ sang con, với hiệu quả bảo vệ lên tới 90 %. Nếu trẻ tiêm vắc xin viêm gan B muộn sau khi sinh thì việc phòng tránh lây truyền bệnh từ mẹ sang con sẽ bị giảm.
Để hoàn thành mục tiêu vào năm 2030 việc tăng cường chiến lược phòng ngừa và tiêm chủng cho trẻ sơ sinh cần nỗ lực để có hiệu quả.
BS Esete (CDC Lâm Đồng) ( Theo Báo Sức khỏe và Đời sống)