ẢNH HƯỞNG CỦA THỨC ĂN ĐẾN ĐƯỜNG RUỘT

ẢNH HƯỞNG CỦA THỨC ĂN ĐẾN ĐƯỜNG RUỘT

Cơ thể chúng ta có hàng ngàn tỉ vi khuẩn, virus, và nấm mốc sống cùng. Việc duy trì mối quan hệ tốt và ổn định với nhóm sinh vật này sẽ rất có lợi cho sức khỏe.

Tất cả chúng tạo nên hệ vi sinh vật đường ruột, một hệ sinh thái phong phú thực hiện nhiều chức năng của cơ thể. Vi khuẩn đường ruột có thể phân giải thức ăn khó tiêu, tạo ra dưỡng chất cần thiết, điều hòa hệ miễn dịch, đồng thời bảo vệ cơ thể khỏi những mầm bệnh có hại.

Dù chưa xác định một cách chính xác những loại vi khuẩn có lợi mà đường ruột khỏe mạnh cần, nhưng chúng ta biết điều cần thiết đối với một hệ vi sinh tốt là nó phải có nhiều loài vi khuẩn.

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hệ vi sinh, bao gồm môi trường sống, các loại thuốc - như kháng sinh, và thậm chí cả việc chúng ta có được sinh ra bằng cách đẻ mổ hay không. Chế độ ăn uống cũng là một trong số các yếu tố ảnh hưởng hàng đầu đến thể trạng của đường ruột.

Vì vậy, dù không thể kiểm soát hết các yếu tố đó, ta vẫn có thể duy trì sự cân bằng của hệ vi sinh bằng cách chú ý đến những gì ta ăn. Chất xơ từ các loại thực phẩm như hoa quả, rau, quả hạch, đậu, và ngũ cốc là loại thức ăn tốt nhất cho vi khuẩn đường ruột.

Khi vi khuẩn tiêu hóa chất xơ, chúng sẽ tạo ra acid béo chuỗi ngắn giúp củng cố thành ruột, cải thiện chức năng miễn dịch, và giúp phòng ngừa viêm ruột, qua đó giảm nguy cơ ung thư.

Bạn càng tiêu thụ nhiều chất xơ thì càng có nhiều vi khuẩn tiêu hóa chất xơ sống trong ruột của bạn.

Theo một nghiên cứu gần đây, người ta đã đổi chế độ ăn cân đối, giàu chất xơ của một nhóm người Nam Phi sống ở nông thôn với chế độ ăn nhiều béo và nhiều thịt của một nhóm người Mĩ gốc Phi. Chỉ sau hai tuần thực hiện chế độ ít xơ nhiều béo kiểu phương Tây, nhóm người châu Phi sống ở nông thôn đã có dấu hiệu gia tăng viêm ruột kết, cũng như sụt giảm lượng butyrate, một loại acid béo chuỗi ngắn được cho là làm giảm nguy cơ ung thư ruột kết. Trong khi đó, nhóm đổi qua chế độ ăn nhiều xơ và ít béo lại cho kết quả trái ngược.

Vậy khi ta ăn đồ chế biến sẵn ít chất xơ thì đường ruột sẽ gặp vấn đề gì?

Ít chất xơ đồng nghĩa với ít thức ăn cho vi khuẩn đường ruột, do đó vi khuẩn sẽ không còn thức ăn và dần chết đi. Điều này khiến hệ vi sinh kém đa dạng và vi khuẩn bị đói.Trên thực tế, một số vi khuẩn sẽ tấn công lớp màng nhầy ở thành ruột.

Chúng ta cũng có những loại đồ ăn có thể tác động đến hệ vi sinh đường ruột.

Trong một nghiên cứu gần đây,các nhà khoa học thấy rằng hoa quả, rau, trà, cà phê, rượu vang đỏ,và sôcôla đen đều có liên quan đến sự gia tăng tính đa dạng vi sinh vật. Các loại thực phẩm này chứa các polyphenol, vốn là các hợp chất chống oxi hóa xuất hiện tự nhiên.

Mặt khác, thức ăn giàu chất béo, như sữa tươi nguyên kem hay nước ngọt có ga, đều liên quan đến sự suy giảm tính đa dạng của vi sinh vật.

Cách chế biến thực phẩm cũng quan trọng không kém. Những thực phẩm tươi sống được sơ chế nhìn chung chứa nhiều chất xơ và mang lại năng lượng tốt hơn; nên các món hấp sơ, món xào, hay rau sống nhìn chung sẽ có lợi cho cơ thể hơn các món rán.

Ngoài ra, có những cách chế biến thức ăn giúp đưa vi khuẩn có lợi, hay còn gọi là lợi khuẩn, vào trong ruột. Thực phẩm lên men chứa rất nhiều lợi khuẩn có ích, như lactobacillus và bifidobacteria.

Vốn là một cách bảo quản thức ăn trước khi tủ lạnh được phát minh, lên men thực phẩm là phương pháp cổ truyền trên toàn cầu. Các món ăn như kim chi, dưa cải, bánh tempeh, và trà kombucha mang lại sự bổ dưỡng cho chế độ ăn uống của chúng ta. Sữa chua cũng là một loại thức ăn lên men khác có thể giúp đưa lợi khuẩn vào đường ruột, dù không có nghĩa là mọi loại sữa chua đều có ích cho sức khỏe. Những loại quá nhiều đường và không đủ vi khuẩn thì không bổ dưỡng. Đây chỉ là một số nguyên tắc chung. Cần có nhiều nghiên cứu nữa trước khi ta biết tường tận chính xác từng loại thực phẩm sẽ tương tác như thế nào với hệ vi sinh vật.

Bên trong đường ruột là nơi rất khó để quan sát trực tiếp. Hiện chúng ta vẫn chưa biết liệu những thực phẩm này trực tiếp làm thay đổi tính đa dạng của vi sinh vật, hay có điều gì đó phức tạp hơn xảy ra.

Dù ta chỉ vừa bắt đầu khám phá thế giới bên trong ruột, nhưng cũng đã có cái nhìn sơ qua về sự cần thiết của hệ vi sinh với sức khỏe tiêu hóa.

Tin vui là chúng ta có khả năng làm tăng lượng vi khuẩn trong bụng. Ăn nhiều chất xơ, thực phẩm tươi và lên men, và bạn có thể tin tưởng rằng hệ ruột sẽ giúp bạn luôn khỏe mạnh.

(Theo www.TED.com) Thiên Vân - Khoa KST - CT