HƯỞNG ỨNG NGÀY THẾ GIỚI PHÒNG CHỐNG BỆNH DẠI 28/9/2024
Theo Cục Y tế dự phòng, bệnh Dại là bệnh lây truyền từ động vật sang người nguy hiểm do virus Dại gây ra, thường tác động lên hệ thần kinh, tỷ lệ tử vong rất cao (gần như 100%). Người bị mắc bệnh Dại do bị lây truyền virus dại qua vết cắn, vết cào, liếm của động vật bị dại trên da bị tổn thương (thường là chó, mèo).
Thời gian ủ bệnh Dại ở người thông thường là từ 1-3 tháng sau phơi nhiễm, hiếm khi có trường hợp thời gian ủ bệnh ngắn dưới 9 ngày hoặc dài tới một vài năm. Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào tình trạng nặng nhẹ của vết cắn, vị trí của vết cắn có liên quan đến nơi có nhiều dây thần kinh, khoảng cách từ vết cắn đến não, số lượng virus xâm nhập. Vết cắn càng nặng và gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.
Tiêm vắc xin phòng Dại tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật
Nguyên nhân chủ yếu gây tử vong do Dại trên người là do người bị động vật nghi Dại cắn không tiêm phòng huyết thanh kháng Dại và không tiêm vắc xin phòng Dại hoặc tiêm muộn, tiêm không đủ liều, không đúng chỉ định.
Bệnh thường lưu hành ở các nước thuộc khu vực châu Á và châu Phi. Tại Việt Nam, bệnh Dại lưu hành ở nhiều địa phương, chủ yếu là ở các tỉnh miền núi với nguồn truyền bệnh chính là chó.
Các biểu hiện lâm sàng của bệnh Dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt và dẫn đến tử vong. Khi đã lên cơn Dại, tỷ lệ tử vong gần như 100% (đối với cả người và động vật). Tuy vậy, bệnh Dại trên người có thể phòng và điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh kháng Dại. Tiêm vắc xin Dại cho cả người và động vật (chủ yếu là chó, mèo) là biện pháp hiệu quả để phòng, chống bệnh Dại.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, hàng năm thế giới ghi nhận trung bình 60.000 ca tử vong do Dại. Vào năm 2015, thế giới đã kêu gọi hành động bằng cách đặt mục tiêu không có trường hợp tử vong do bệnh Dại do chó gây ra ở người vào năm 2030 trên toàn thế giới. Bệnh Dại được đưa vào Lộ trình kiểm soát toàn cầu các bệnh nhiệt đới bị lãng quên đoạn 2021-2030 của Tổ chức Y tế Thế giới.
Để tăng cường công tác truyền thông phòng chống bệnh Dại, nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng và chính quyền các cấp, giảm thiểu các ca tử vong do bệnh Dại gây ra và giảm thiểu người bị tai nạn do động vật cắn. Đồng thời hướng tới mục tiêu khống chế và loại trừ bệnh Dại vào năm 2030, Tổ chức Y tế Thế giới phát động hưởng ứng ngày Thế giới phòng, chống bệnh Dại lần thứ 18 vào ngày 28/9/2024 với chủ đề “Chung tay phá vỡ rào cản – phòng chống bệnh Dại”.
Bệnh Dại hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tuy nhiên hoàn toàn có thể phòng tránh được. Để chủ động phòng chống bệnh Dại, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau:
1. Người dân nuôi chó, mèo cần tiêm vắc xin phòng Dại đầy đủ và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y; Nuôi chó phải xích, nhốt, khi ra đường phải mang rọ mõm.
2. Không đùa nghịch, chọc phá chó, mèo.
3. Khi bị chó, mèo cắn cần:
- Rửa vết thương dưới vòi nước chảy ngay lập tức với xà phòng liên tục 15 phút; Nếu không có xà phòng có thể xối rửa vết thương bằng nước thông thường. Sau đó, vết thương cần được rửa sạch với cồn 70% hoặc cồn iod; Hạn chế làm dập vết thương và không băng kín vết thương.
- Kịp thời đến cơ sở y tế để khám, tư vấn và tiêm vắc xin phòng dại, huyết thanh kháng dại; Tuyệt đối không tự chữa trị hoặc nhờ thầy lang chữa trị.
4. Truyền thông, hướng dẫn cho trẻ em cách phòng tránh chó, mèo cắn và thông báo ngay cho cha, mẹ hoặc người thân sau khi bị chó, mèo cắn.
BS Mỹ Huyền – Thái Tuyền (CDC Lâm Đồng)