Một số lưu ý cho bố mẹ khi có con mắc COVID-19
Dấu hiệu trẻ mắc COVID -19: Khi trẻ mắc COVID-19, dấu hiệu hay gặp là sốt, ho. Ít gặp hơn là chảy mũi, đau đầu, đau họng, tiêu chảy, nôn, ăn kém… Tuy nhiên, nhiều trẻ mắc bệnh mà không hề có biểu hiện gì. Các triệu chứng khác ít gặp hơn: tổn thương da niêm; rối loạn nhịp tim; tổn thương thận cấp; viêm thanh mạc; gan to, viêm gan; bệnh não.
Những nội dung theo dõi sức khỏe hàng ngày: Chỉ số: nhịp thở, mạch, nhiệt độ, SpO2 (đo ít nhất 2 lần/ngày hoặc khi cảm thấy trẻ mệt, thở nhanh, khó thở) và huyết áp (nếu có thể). Các triệu chứng: mệt mỏi, ho, ho ra đờm, ớn lạnh/gai rét, viêm kết mạc (mắt đỏ), mất vị giác hoặc khứu giác, tiêu chảy (phân lỏng/đi ngoài); Ho ra máu, thở dốc hoặc khó thở, đau tức ngực kéo dài, lơ mơ, không tỉnh táo; Các triệu chứng khác: Đau họng, nhức đầu, chóng mặt, chán ăn, buồn nôn và nôn, đau nhức cơ,…
Triệu chứng bất thường cần thông báo cho y tế: Khó thở, thở hụt hơi, hoặc ở trẻ em có dấu hiệu thở bất thường: thở rên, rút lõm lồng ngực, phập phồng cánh mũi, khò khè, thở rít thì hít vào. Trẻ lớn đã biết kêu tức ngực, trẻ nhỏ hơn thì người chăm sóc thấy trẻ quấy khóc hoặc các biểu hiện khác thường của trẻ. Đau rát họng, ho; Tiêu chảy; Ngủ li bì; SpO2 dưới 96%. Nếu SpO2 bất thường cần đo lại lần 2 sau 30 giây đến 1 phút, khi đo yêu cầu giữ yên vị trí đo; Ăn bú kém. Nếu trẻ mắc thêm bệnh cấp tính: sốt xuất huyết, tay chân miệng... cần báo ngay cho y tế. Trẻ có biểu hiện hội chứng viêm đa hệ thống: sốt cao, đỏ mắt, môi đỏ, lưỡi dâu tây, ngón tay chân sưng phù nổi hồng ban...
Dấu hiệu chuyển nặng: Thay đổi ý thức: lú lẫn, ngủ rũ, lơ mơ, rất mệt/mệt lả, trẻ quấy khóc, li bì khó đánh thức, co giật. Tím môi, tím đầu móng tay, móng chân, da xanh, môi nhợt, lạnh đầu ngón tay, ngón chân. Không thể uống hoặc bú kém/giảm, ăn kém, nôn. Cánh mũi phập phồng, khó thở, thở nhanh. Mạch nhanh (> 120 nhịp/phút hoặc < 50 nhịp/phút).
Nhịp thở của trẻ ra sao là bất thường: Lưu ý ở trẻ em: đếm đủ nhịp thở trong 1 phút khi trẻ nằm yên không khóc. Trẻ từ 1 đến dưới 5 tuổi: Nhịp thở: ≥ 40 lần/phút. Trẻ từ 5 – dưới 12 tuổi: nhịp thở: ≥ 30 lần/phút .Trẻ > 12 tuổi: nhịp thở ≥ 20 lần/phút.
Đồ dùng thiết yếu: Khẩu trang, nước sát khuẩn, máy đo SpO2 cầm tay, nhiệt kế, Điện thoại, Thuốc hạ sốt dạng uống, đặt hậu môn, Oresol, thuốc ho, vitamin tổng hợp, nước muối sinh lý.
Hướng dẫn khai báo Y tế trước khi tiêm phòng Covid - 19 tại CDC Lâm Đồng
Khi cần tư vấn hoặc thấy trẻ có dấu hiệu bất thường: cần báo cho cơ sở quản lý người mắc COVID-19 tại nhà; trạm y tế xã, phường; hoặc trạm y tế lưu động, Trung tâm vận chuyển cấp cứu…
Dinh dưỡng cho trẻ mắc COVID-19: Đảm bảo đủ nước (với trẻ từ 0-6 tháng cần bú mẹ hoàn toàn; trẻ từ 7-12 tháng tuổi cần 800ml nước/sữa; Trẻ từ 1-3 tuổi cần 900ml; trẻ từ 4-8 tuổi cần 1.200ml; 9-13 tuổi cần 1.60-1.800ml; trẻ từ 14-18 tuổi cần 1.800-2.600ml). Ăn đầy đủ chất, ăn trái cây, uống nước hoa quả… Không bỏ bữa; Với trẻ nhỏ cần bú mẹ kể cả mẹ là F0.
Vệ sinh cho trẻ: Vệ sinh, tắm rửa sạch sẽ, không kiêng nước; Vệ sinh tay thường xuyên; Vệ sinh mũi nếu trẻ chảy nhiều nước mũi/nước mũi đặc quánh. Nếu chảy mũi ít chỉ cần lau bằng khăn mềm sạch.
Xử trí khi cho trẻ bị sốt từ 38,5 độ C trở lên: Chườm hạ sốt; Uống thuốc hạ sốt như paracetamol (Hapacol, Efferalgan, Doliprane, Tylenol…) liều 10-15 mg/kg/lần, có thể lặp lại mỗi 4-6 h, ngày không quá 4 lần; Bù nước. Nếu sau khi dùng thuốc hạ sốt 2 lần không đỡ, cần thông báo ngay cho Cơ sở quản lý người mắc COVID-19 tại nhà để được xử trí.
Xử trí khi cho trẻ bị ho đau họng: Dùng thuốc ho phải theo chỉ định của bác sĩ, dùng khi thật cần. Thuốc ức chế ho: Dùng khi ho quá nhiều, không dùng cho trẻ dưới 6 tuổi. Thuốc loãng đờm: Có thể thay thế bằng uống nhiều nước, không dùng cho trẻ dưới 2 tuổi. Không tự ý sử dụng 2 loại thuốc ho cùng lúc hoặc các loại thuốc ho có thành phần chống dị ứng, giảm ho. Không lạm dụng các vitamin kể cả vitamin C hay multivitamin. (Theo tài liệu hướng dẫn chăm sóc người nhiễm COVID-19 tại nhà của Bộ Y tế) BS. Ka Sum (CDC Lâm Đồng)