HƯỚNG DẪN TRIỂN KHAI QUẢN LÝ, CHĂM SÓC NGƯỜI NHIỄM

COVID-19 TẠI NHÀ

Thực hiện Công văn số 8730/UBND-VX3 ngày 30/11/2021 của Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng về việc phê duyệt Kế hoạch thực hiện quản lý, chăm sóc người nhiễm COVID-19 tại nhà trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng, ngày 02/12/2021, Sở Y tế đã ban hành văn bản số 3547/SYT-NVY về việc hướng dẫn triển khai công tác quản lý, chăm sóc người nhiễm COVID-19 tại nhà. 

Tiêu chí lâm sàng đối với người nhiễm COVID-19: Là người nhiễm COVID-19 (được khẳng định dương tính bằng xét nghiệm RT-PCR hoặc Test nhanh kháng nguyên) không có triệu chứng lâm sàng; hoặc có triệu chứng lâm sàng ở mức độ nhẹ: như sốt, ho khan, đau họng, nghẹt mũi, mệt mỏi, đau đầu, đau mỏi cơ, tê lưỡi; Không có các dấu hiệu của viêm phổi hoặc thiếu ô xy, nhịp thở ≤ 20 lần/phút, SpO2 ≥ 96% khi thở khí trời; không có thở bất thường như: thở rên, rút lõm lồng ngực, phập phồng cánh mũi, thở khò khè, thở rít ở thì hít vào; Đáp ứng thêm, tối thiểu 1 trong 2 tiêu chí sau: đã tiêm đủ 2 mũi hoặc 1 mũi vắc xin phòng COVID-19 sau 14 ngày; có đủ 03 yếu tố sau: trẻ em trên 1 tuổi, người lớn < 50 tuổi; không có bệnh nền và  không đang mang thai.

Khả năng người nhiễm COVID-19 tự chăm sóc: có thể tự chăm sóc bản thân như: ăn uống, tắm rửa, giặt quần áo, vệ sinh... Biết cách đo thân nhiệt; Có khả năng tự dùng thuốc theo đơn thuốc của Bác sỹ; Có khả năng liên lạc với nhân viên y tế để được theo dõi, giám sát và khi có tình trạng cấp cứu: Có khả năng giao tiếp và sẵn có phương tiện liên lạc như điện thoại, máy tính,…Trường hợp người nhiễm COVID-19 không có khả năng tự chăm sóc, gia đình phải có người chăm sóc đáp ứng các tiêu chí ở trên.

Thẩm quyền quyết định cách ly, điều trị F0 tại nhà: Trưởng Ban Chỉ đạo phòng chống dịch COVID-19 cấp huyện căn cứ đề xuất của Giám đốc Trung tâm Y tế huyện, giao nhiệm vụ cho Trưởng Ban Chỉ đạo phòng chống dịch COVID-19 cấp xã ra Quyết định áp dụng biện pháp cách ly y tế tại nhà và cấp giấy xác nhận đã hoàn thành cách ly y tế đối với người người nhiễm COVID-19 sau khi đã kiểm tra, xác nhận đảm bảo đủ điều kiện cách ly y tế tại nhà.

Yêu cầu khi thực hiện cách ly, điều trị F0 tại nhà:

Yêu cầu cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo cách ly y tế, điều trị F0 tại nhà: là nhà ở riêng lẻ; trước cửa nhà có biển cảnh báo nền đỏ, chữ vàng: “ĐỊA ĐIỂM CÁCH LY Y TẾ PHÒNG, CHỐNG DỊCH COVID-19”; có thùng màu vàng có biểu tượng chất thải lây nhiễm có dán nhãn “CHẤT THẢI CÓ NGUY CƠ CHỨA SARS-CoV-2” để đựng trang phục phòng hộ cá nhân của nhân viên y tế thải bỏ; Phải có phòng cách ly riêng, khép kín và tách biệt với khu sinh hoạt chung của gia đình; Khuyến khích lắp camera để giám sát người cách ly. Phòng cách ly phải đáp ứng các yêu cầu sau: Phải có nhà vệ sinh, nhà tắm dùng riêng, có đủ dụng cụ vệ sinh cá nhân, xà phòng rửa tay, nước sạch, dung dịch sát khuẩn tay chứa ít nhất 60% cồn (sau đây gọi tắt là dung dịch sát khuẩn tay). Có dụng cụ đo thân nhiệt cá nhân trong phòng; trong phòng cách ly có thùng đựng chất thải, có màu vàng, có nắp đậy, mở bằng đạp chân, có lót túi màu vàng để đựng chất thải gồm khẩu trang, khăn, giấy lau mũi miệng, có dán nhãn “CHẤT THẢI CÓ NGUY CƠ CHỨA SARS-CoV-2”(sau đây được gọi tắt là thùng đựng chất thải lây nhiễm); thùng đựng chất thải sinh hoạt, có nắp đậy, mở bằng đạp chân và có lót túi màu xanh để đựng chất thải sinh hoạt khác (sau đây được gọi tắt là thùng đựng chất thải sinh hoạt); Không được dùng điều hòa trung tâm, có thể dùng điều hòa riêng; Đảm bảo thông thoáng khí, tốt nhất nên thường xuyên mở cửa sổ; Có máy giặt hoặc xô, chậu đựng quần áo để người cách ly tự giặt; Có chổi, cây lau nhà, giẻ lau, 02 xô và dung dịch khử khuẩn hoặc chất  tẩy rửa thông thường để người cách ly tự làm vệ sinh khử khuẩn phòng. Phòng cách ly phải được vệ sinh khử khuẩn hằng ngày. Phải trang bị đầy đủ phương tiện phòng hộ cá nhân phòng, chống lây nhiễm (khẩu trang y tế, găng tay y tế, giày, kính bảo hộ, quần, áo) để người nhà sử dụng khi bắt buộc phải tiếp xúc gần với người cách ly; Bố trí bàn trước cửa phòng cách ly để cung cấp suất ăn riêng, nước uống và các nhu yếu phẩm khác cho người cách ly. Nghiêm cấm không được mang đồ dùng, vật dụng của người cách ly ra khỏi nhà.

Yêu cầu với người thực hiện cách ly y tế, điều trị F0 tại nhà:

Chấp hành nghiêm các quy định về thời gian cách ly y tế tại nhà; có cam kết với chính quyền địa phương; Không ra khỏi phòng cách ly trong suốt thời gian cách ly, không tiếp xúc với người trong gia đình cũng như những người khác. Không tiếp xúc với động vật nuôi; Luôn thực hiện Thông điệp 5K và các biện pháp phòng, chống dịch theo quy định; Cài đặt, bật và khai báo y tế hàng ngày trên ứng dụng PC-COVID trong suốt thời gian thực hiện cách ly; Tự đo thân nhiệt, theo dõi sức khỏe và cập nhật hàng ngày trên ứng dụng PC-COVID. Trường hợp không có điện thoại thông minh thì phải thông báo cho cán bộ y tế hàng ngày qua số điện thoại được cung cấp. Đặc biệt khi có biểu  hiện nghi ngờ như ho, sốt, đau rát họng, khó thở thì phải cập nhật ngay trên ứng dụng PC-COVID và báo ngay cho cán bộ y tế. Trường hợp không thể tự đo thân nhiệt thì cán bộ y tế hoặc người chăm sóc, hỗ trợ (nếu có) sẽ đo cho người cách ly; Không dùng chung các đồ dùng, vật dụng cá nhân như chén, đũa, muỗng, ly, bàn chải đánh răng, khăn mặt với người trong cùng gia đình; Tự thực hiện các biện pháp vệ sinh khử khuẩn nơi ở hàng ngày và phân loại chất thải theo hướng dẫn; Sau khi hết thời gian cách ly, phải thực hiện tiếp việc tự theo dõi sức khỏe tại nhà theo quy định; Phải được lấy mẫu xét nghiệm SARS-CoV-2 ít nhất 03 lần vào ngày thứ nhất, ngày thứ 7 và ngày thứ 14 kể từ khi bắt đầu cách ly. Tuyệt đối không đi ra khỏi nhà trong suốt thời gian cách ly y tế tại nhà.

Yêu cầu với người ở cùng nhà: có cam kết với chính quyền địa phương theo mẫu tại  và cùng ký cam kết với người chăm sóc, hỗ trợ người cách ly theo mẫu; Không để người già, người có bệnh nền cần chăm sóc y tế ở cùng nhà với người thực hiện cách ly; Không tiếp xúc với người cách ly, hạn chế đi ra ngoài khi không cần thiết, thực hiện Thông điệp 5K và phải ghi chép đầy đủ các mốc tiếp xúc trong thời gian có người cách ly tại nhà; Nếu người cách ly là trẻ em hoặc người già yếu, có bệnh nền cần người chăm sóc, hỗ trợ thì cho phép bố trí người chăm sóc, hỗ trợ cách ly cùng và đảm bảo các biện pháp phòng, chống dịch. Người chăm sóc, hỗ trợ người cách ly phải có cam kết với chính quyền địa phương theo mẫu;Cung cấp suất ăn, nước uống và các nhu yếu phẩm cần thiết riêng cho người cách ly hàng ngày; Báo ngay cho cán bộ y tế khi người cách ly tự ý rời khỏi nhà hoặc có các triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh như ho, sốt, đau rát họng, khó thở; Thu gom chất thải từ phòng cách ly theo hướng dẫn. Không cho người khác vào nhà trong suốt thời gian thực hiện cách ly y tế (trừ người ở cùng nhà, nhân viên y tế và người có thẩm quyền giám sát cách ly y tế);Tự theo dõi sức khỏe. Khi có biểu hiện nghi ngờ như ho, sốt, đau rát họng, khó thở thì phải báo ngay cho cán bộ y tế; Thực hiện việc vệ sinh khử khuẩn nhà ở hàng ngày; Tất cả người ở cùng nhà phải được lấy mẫu gộp xét nghiệm SARS-CoV-2 ít nhất 03 lần vào ngày thứ nhất, ngày thứ 7 và ngày thứ 14 kể từ khi người cách ly bắt đầu cách ly (trừ người ở cùng nhà đã chuyển đi ở nơi khác). Sắp xếp một khu vực trong nhà để nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm và giám sát y tế khi có yêu cầu; Trường hợp có người chăm sóc, hỗ trợ người cách ly thì người chăm sóc, hỗ trợ thực hiện lấy mẫu xét nghiệm sàng lọc SARS-CoV-2 theo thời gian và số lần xét nghiệm giống như người thực hiện cách ly.

Nhiệm vụ của cơ quan quản lý người nhiễm tại nhà:

Xác định, lập danh sách người nhiễm COVID-19 quản lý tại nhà: thực hiện đánh giá người nhiễm theo các tiêu chí quy định; lập danh sách quản lý người nhiễm COVID-19 tại nhà. 

Hướng dẫn người nhiễm Covid-19 theo dõi sức khỏe tại nhà

Theo dõi sức khỏe: cơ sở quản lý sức khỏe người nhiễm COVID-19 hướng dẫn người nhiễm COVID-19 thực hiện tự theo dõi sức khỏe và điền thông tin vào phiếu theo dõi sức khỏe 2 lần/ngày vào buổi sáng và buổi chiều hoặc khi có các dấu hiệu, triệu chứng cần chuyển viện cấp cứu, điều trị theo quy định.

Nội dung theo dõi sức khỏe hàng ngày: chỉ số: Nhịp thở, mạch, nhiệt độ, SpO₂ (nếu có thể) và huyết áp (nếu có thể). Các triệu chứng: Mệt mỏi, ho, ho ra đờm, ớn lạnh/gai rét, viêm kết mạc (mắt đỏ), mất vị giác hoặc khứu giác, tiêu chảy (phân lỏng/đi ngoài); Ho ra máu, thở đốc hoặc khó thở, đau tức ngực kéo dài, lơ mơ, không tỉnh táo; Các triệu chứng khác như: Đau họng, nhức đầu, chóng mặt, chán ăn, buồn nôn và nôn, đau nhức cơ,…

Khi phát hiện bất cứ một trong các dấu hiệu dưới đây phải báo cáo ngay với cán bộ y tế được phân công theo dõi, giám sát… để được xử trí cấp cứu và chuyển viện kịp thời: Khó thở, thở hụt hơi, hoặc ở trẻ em có dấu hiệu thở bất thường: thở rên, rút lõm lồng ngực, phập phồng cánh mũi, khò khè, thở rít thì hít vào. Nhịp thở (người lớn: nhịp thở ≥ 21 lần/phút, trẻ từ 1 đến dưới 5 tuổi: Nhịp thở: ≥ 40 lần/phút, trẻ từ 5 - dưới 12 tuổi: nhịp thở: ≥ 30 lần/phút (Lưu ý: ở trẻ em: đếm đủ nhịp thở trong 1 phút khi trẻ nằm yên không khóc). SpO2 ≤ 95% (nếu có thể đo), (khi phát hiện bất thường đo lại lần 2 sau 30 giây đến 1 phút, khi đo yêu cầu giữ yên vị trí đo). Mạch nhanh > 120 nhịp/phút hoặc dưới 50 lần/phút. Huyết áp thấp: huyết áp tối đa < 90 mmHg, huyết áp tối thiểu < 60 mmHg (nếu có thể đo). Đau tức ngực thường xuyên, cảm giác bó thắt ngực, đau tăng khi hít sâu. Thay đổi ý thức: Lú lẫn, ngủ rũ, lơ mơ, rất mệt/mệt lả, trẻ quấy khóc, li bì khó đánh thức, co giật. Tím môi, tím đầu móng tay, móng chân, da xanh, môi nhợt, lạnh đầu ngón tay, ngón chân. Không thể uống hoặc bú kém/giảm, ăn kém, nôn (ở trẻ em). Trẻ có biểu hiện hội chứng viêm đa hệ thống: Sốt cao, đỏ mắt, môi đỏ, lưỡi dâu tây, ngón tay chân sưng phù nổi hồng ban,...Mắc thêm bệnh cấp tính: sốt xuất huyết, tay chân miệng,..Bất kỳ tình trạng bất ổn nào của người nhiễm COVID-19 mà thấy cần báo cơ sở y tế.

Hướng dẫn chế độ ăn uống, sinh hoạt: Người nhiễm COVID-19 nên nghỉ ngơi, vận động thể lực nhẹ (phù hợp với tình trạng sức khỏe); tập thở ít nhất 15 phút mỗi ngày; Uống nước thường xuyên, không đợi đến khi khát mới uống nước; Không bỏ bữa; Tăng cường dinh dưỡng: ăn đầy đủ chất, ăn trái cây, uống nước hoa quả… và suy nghĩ tích cực, duy trì tâm lý thoải mái. Người nhiễm COVID-19 cần thực hiện đầy đủ các nội dung theo Hướng dẫn Chăm sóc người nhiễm COVID-19 tại nhà và Hướng dẫn Chế độ dinh dưỡng cho người nhiễm COVID-19 tại nhà (Ban hành kèm theo Quyết định số 4156/QĐ-BYT ngày 28/8/2021 của Bộ Y tế).

Hướng dẫn thực hiện cách ly y tế, điều trị F0 tại nhà: Thực hiện cách ly y tế tại nhà theo quy định tại mục 4 “Yêu cầu đối với người cách ly y tế tại nhà” Công văn 5599/BYT-MT ngày 14 tháng 7 năm 2021 của Bộ Y tế. Tuyệt đối không ra khỏi nhà trong suốt thời gian cách ly y tế tại nhà.

Khám bệnh và theo dõi sức khỏe người nhiễm COVID-19

Theo dõi sức khỏe hàng ngày: ghi chép, cập nhật thông tin về tình trạng sức khỏe người nhiễm COVID-19 hàng ngày và ghi vào các Phiếu theo dõi sức khỏe người nhiễm COVID-19 hoặc phần mềm quản lý sức khoẻ người nhiễm COVID-19. Tiếp nhận các cuộc gọi điện thoại và tư vấn cho người nhiễm COVID- 19, người chăm sóc. Nhân viên tại cơ sở quản lý người nhiễm COVID-19 tại nhà có nhiệm vụ đến nhà người nhiễm COVID-19 để hỗ trợ trực tiếp, trong các trường hợp. Người nhiễm COVID-19 có tình trạng cấp cứu cần xác định mức độ để có hướng xử trí phù hợp. Không nhận được báo cáo về tình trạng sức khoẻ của người nhiễm COVID-19 và không liên lạc được với người nhiễm COVID-19 hoặc người chăm sóc.

Khám bệnh, kê đơn điều trị tại nhà Điều trị triệu chứng:

Kê đơn, cấp phát thuốc điều trị triệu  chứng:

Sốt: Đối với người lớn: >38.5⁰C hoặc đau đầu, đau người nhiều: uống mỗi lần 1 viên thuốc hạ sốt như paracetamol 0,5g, có thể lặp lại mỗi 4-6h, ngày không quá 4 viên, uống oresol nếu uống kém/giảm hoặc có thể dùng uống thay nước. Đối với trẻ em: >38.5⁰C, uống thuốc hạ sốt như paracetamol liều 10- 15mg/kg/lần, có thể lặp lại mỗi 4-6h, ngày không quá 4 lần. Nếu sau khi dùng thuốc hạ sốt 2 lần không đỡ, đề nghị thông báo ngay cho Cơ sở quản lý người nhiễm COVID-19 tại nhà để phối hợp xử lý.

Ho: dùng thuốc giảm ho. Kê đơn, cấp phát thuốc điều trị ngoại trú (người lớn và trẻ em): căn cứ Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị COVID-19 theo Quyết định hiện hành Khám, chữa bệnh tại nhà bởi Trạm y tế lưu động hoặc đội y tế lưu động: Căn cứ vào số ca mắc và khu vực có ca mắc trên địa bàn phường, xã để thành lập các trạm y tế lưu động hoặc Đội y tế lưu động sẵn sàng hỗ trợ cấp cứu cho người bệnh tại nhà.

Lấy mẫu xét nghiệm COVID-19: Lấy mẫu xét nghiệm tại nhà (RT-PCR) cho người nhiễm COVID-19 theo hướng dẫn của Bộ Y tế tại Quyết định số 4689/QĐ-BYT ngày 06/10/2021 về việc ban hành Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị COVID-19 để xem xét kết thúc việc điều trị, cách ly tại nhà. Tất cả người ở cùng nhà phải được lấy mẫu gộp xét nghiệm test nhanh kháng nguyên SARS-CoV-2 ít nhất 03 lần vào ngày thứ nhất, ngày thứ 7 và ngày thứ 14 kể từ khi người cách ly bắt đầu cách ly (trừ người ở cùng nhà đã chuyển đi ở nơi khác). Sắp xếp một khu vực trong nhà để nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm và giám sát y tế khi có yêu cầu.

Xử trí cấp cứu, chuyển viện: Hướng dẫn người nhiễm COVID-19 khi có các dấu hiệu, triệu chứng cấp cứu, liên hệ ngay với các cơ sở y tế trên địa bàn hoặc Ban Chỉ đạo phòng chống dịch cấp xã để được hỗ trợ xử trí cấp cứu, chuyển viện. Trong thời gian chờ đợi chuyển tuyến cơ sở y tế hướng dẫn, xử trí cấp cứu cho bệnh nhân.

Kết thúc điều trị, cách ly tại nhà và theo dõi sau điều trị:

Tiêu chuẩn kết thúc điều trị, cách ly tại nhà: Đối với các trường hợp không có triệu chứng lâm sàng trong suốt thời gian điều trị: Đã được cách ly điều trị COVID-19 tối thiểu 10 ngày và có kết quả xét nghiệm bằng phương pháp real-time RT-PCR âm tính với SARS-CoV-2 hoặc nồng độ vi rút thấp (Ct ≥ 30) vào ngày thứ 9. Đối với các trường hợp có triệu chứng lâm sàng được kết thúc điều trị, cách ly khi đủ các điều kiện sau: Được cách ly điều trị COVID-19 tối thiểu 14 ngày; Các triệu chứng lâm sàng hết trước ngày kết thúc điều trị từ 3 ngày trở lên; có kết quả xét nghiệm bằng phương pháp real-time RT-PCR âm tính với SARS-CoV-2 hoặc nồng độ vi rút thấp (Ct ≥ 30) vào trước ngày kết thúc điều trị, cách ly.

Theo dõi sau khi kết thúc điều trị, cách ly tại nhà: Người bệnh sau khi hoàn thành việc điều trị, cách ly tại nhà cần ở tại nhà và tự theo dõi trong 7 ngày. Đo thân nhiệt 2 lần/ngày. Nếu thân nhiệt cao hơn 38oC ở hai lần đo liên tiếp hoặc có bất kỳ dấu hiệu lâm sàng bất thường nào thì cần báo cho y tế cơ sở để thăm khám và xử trí kịp thời.Tuân thủ thông điệp 5K.

Thời gian triển khai: Căn cứ vào số ca mắc bệnh COVID-19 tại địa phương, UBND các huyện, thành phố chỉ đạo UBND các xã, phường, thị trấn triển khai thực hiện quản lý, điều trị người nhiễm COVID-19 tại nhà (theo các tiêu chuẩn, điều kiện, yêu cầu theo các quy định trên) ban hành Quyết định áp dụng biện pháp cách ly y tế, điều trị F0 tại nhà đối với người người nhiễm COVID-19, báo cáo danh sách quản lý, điều trị người nhiễm COVID-19 về Sở Y tế, UBND tỉnh.

Các sở, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh, UBND các huyện, thành phố: căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ được giao triển khai các biện pháp phòng, chống dịch  và hỗ trợ các địa phương trong công tác triển khai cách ly, điều trị người nhiễm COVID-19 tại nhà.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh: Hướng dẫn việc theo dõi, giám sát việc triển khai điều trị F0 tại nhà của các đơn vị để kịp thời tham mưu Sở Y tế triển khai các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 theo đúng quy định. Xây dựng kế hoạch tập huấn triển khai thực hiện quản lý, chăm sóc người nhiễm COVID-19 tại nhà cho lực lượng y tế và các lực lượng hỗ trợ ngành y tế trong việc quản lý, chăm sóc người nhiễm COVID-19 tại nhà. Phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông sản xuất các tài liệu truyền thông, giáo dục sức khỏe về quy trình quản lý, chăm sóc người nhiễm COVID- 19 tại nhà.

Các cơ sở thu dung và điều trị COVID-19: Triển khai thực hiện theo Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị COVID-19 do chủng vi rút Corona mới SARS-CoV-2 của Bộ Y tế ban hành tại Quyết định số 4689/QĐ-BYT; Chương trình sử dụng thuốc Molnupiravir có kiểm soát trên cộng đồng cho người mắc COVID-19 thể nhẹ tại Lâm Đồng theo đề cương phê duyệt của Bộ Y tế tháng 11 năm 2021 (theo đúng SỔ TAY HƯỚNG DẪN của Bộ Y tế).

Trung tâm Y tế các huyện, thành phố: Phối hợp với Phòng Y tế huyện, thành phố triển khai tập huấn cho các đối tượng tham gia trong việc cách ly F1 và triển khai quản lý, điều trị người nhiễm COVID-19 tại nhà. Hướng dẫn người nhiễm COVID-19 tự theo dõi sức khỏe tại nhà và các dấu hiệu bất thường phải báo cáo ngay cho cơ quan y tế; hướng dẫn chế độ ăn uống sinh hoạt; hướng dẫn thực hiện cách ly tại nhà; lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 theo đúng quy định và thực hiện công tác khám bệnh, kê đơn điều  trị tại nhà. Căn cứ Quyết định số 4689/QĐ-BYT của Bộ Y để phân loại, đánh giá người nhiễm theo các tiêu chí quy định và các quy định hiện hành.

Đảm bảo cơ số thuốc điều trị COVID-19 tại nhà gồm 03 gói (A, B, C): Gói thuốc A là những thuốc thông dụng bao gồm thuốc hạ sốt và thuốc nâng cao thể trạng; Gói thuốc B là thuốc kháng viêm và thuốc chống đông chỉ sử dụng trong tình huống đặc biệt; Gói thuốc C là thuốc kháng vi rút với liều dùng theo thuyết minh đề cương thử nghiệm lâm sàng đã được phê duyệt. Ka Sum ( Khoa TTGDSK – CDC Lâm Đồng)